Абдурраҳими Низорӣ: мутарҷими уйғури осори адибони форсу тоҷик

Абдурраҳими Низорӣ беш аз 20 достон, 80 мухаммас, қасида шеърҳои Бедил, Навоӣ, Хайём, Хофиз, «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ ва аз «Ҳазору як шаб» 370 ҳикояро ба забони уйғурӣ тарҷума намудааст.

АБДУРРАҲИМИ НИЗОРӢ соли 1770 дар шаҳри Қошғар ба дунё омадааст. Шоир ва ҳаттоти уйғур. Дар дарбори ҳокими Қошғар Зуҳуриддинбек котибӣ кардааст. Барои мактабу мадрасаҳои уйғурӣ дар асоси асарҳои Ҳофиз ва Навоӣ дастурҳои таълимӣ тартиб додааст: «Хоҷа Ҳофиз», «Навоӣ» (1805).

Дар адабиёти уйғур нахустин бор 9 достони машҳури адабиёти классикии форс-тоҷик («Фарҳод ва Ширин», «Лайлӣ ва Маҷмун», «Вомиқ ва Узро», «Чаҳор дарвеш», «Маҳзун ва Гулнисо», «Масъуд ва Дилоро», «Робиа ва Саъдин», «Дурр-ун наҷот», «Малика ва шоҳ»)-ро мураттаб намуда, ба ҳар яке аз достонҳо дебоча навиштааст.

Абдурраҳими Низорӣ беш аз 20 достон, 80 мухаммас, қасида шеърҳои Бедил, Навоӣ, Хайём, Хофиз, «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ ва аз «Ҳазору як шаб» 370 ҳикояро ба забони уйғурӣ тарҷума намудааст.

Куллиёти Навоиро китобат кардааст. Нусхаи нодири он дар Ганҷинаи дастнависҳои шарқии Институти шарқшиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон маҳфуз аст (№136).

Соли 1848 дар шаҳри Турфон вафот кардааст.

МАНБАЪ: Энсиклопедияи миллии тоҷик. – Душанбе. – 2011. – Ҷ. 1. – С. 53.

Муаллиф: С. Султонов

Таҳияи Моҳрухсор Сархатова,
корманди шуъбаи библиографияи миллӣ