Зодрӯзи муаллифи “Об-рӯшноӣ”

Муҳиддини Хоҷазод адибест, ки дар бораи бунёди неругоҳҳои азими кишвар чанд роман навиштааст. Замоне романи “Об-рӯшноӣ” аз пурхонандатарин асарҳои насри муосири тоҷик буд. Асар аз корномаи созандагони неругоҳи Норак ҳикоят мекард. Баъдтар адиби номвар даъвати Сарвари давлат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар мавриди офаридани асарҳо дар бораи неругоҳҳои дигар пазируфт ва озими Сангтӯда шуд. Муддате он ҷо зист, бо шароти кору мушкилот аз наздик ошно шуд ва ин будубош боиси рӯи кор омадани романи нав “Барқи дили Сангтӯда” шуд.

Дар суҳбате бо нашрияи “Ҷумҳурият” дар ин бора гуфта буд: Эмомалӣ Раҳмон, Президенти мамлакат, борҳо дар ҷамъомаду мулоқотҳояшон дастур медоданду пешниҳод мекарданд, ки нависандагон бо дастовардҳои замони истиқлол, сохтмонҳои иншоотҳои азими давр аз наздик ошно шаванд ва асарҳои ҷолибу хонданӣ таълиф намоянд. Ман наметавонистам, ки чунин як пешниҳоди зарури сардори давлатро напазирам. Пас аз чунин даъват гуфтам, ки бояд бо сохтмони «Сангтӯда -1» аз наздик ошно шаваму дар бораи ин дастовард асар таълиф намоям. Хушбахтона, дар амали ин нияти нек худро аз нигоҳи рӯҳониву ҷисмонӣ пурқувваттар дарёфтам. Ва ҳам дар ин сохтмон тандурустиям беҳтар аз пештар гардид.

Дар муаррифии Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон омадааст: МУҲИДДИН ХОҶА­ЗОД 23 ноябри соли 1938 дар деҳаи Николо-Александровскийи ноҳияи Азгири музофоти Ставрополи Федератсияи Русия таваллуд шудааст, зеро падараш Олимхон Махдуми Хуҷандиро соли 1930 чун мударриси Мадрасаи Ҳазрати Бобо ба Қафқози Шимолӣ бадарға карда буданд. Солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва шаш моҳи асорати фашистиро аз сар гузаронда, соли 1946 ба Хуҷанд баргашта, баъдтар ба Самарқанд кӯч бастаанд. Солҳои 1942-1948 аз Самарқанд ба Душанбе кӯчидаанд. Соли 1956 мактаби русии №1 шаҳри Душанберо хатм карда, ҳамон сол вориди факултаи филологияи рус, сипас филологияи тоҷики Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон шуда, соли 1961 хатмаш кардааст. Соли 1961 мудири шуъбаи санъат ва драматургияи маҷаллаи «Садои Шарқ» таъин шуда, соли 1962 дар Курси олии сенаристони Маскав ба такмили касби филмноманависӣ пардохтааст.

Баъди хатми он (1965) дар Киностудияи «Тоҷикфилм» адои вазифа намудааст. Соли 1968 аввал котиби масъул, баъдтар ҷонишини сармуҳаррири маҷаллаи «Садои Шарқ» таъин шудааст. Баъдан вазифаи ҷонишини раиси Кумитаи кинематографияи Тоҷикистонро бар уҳда доштааст.

Баъди муттаҳид шудани Кумитаи кинематографияву Вазорати фарҳанг аввал сардори Раёсати санъат, баъдан сармуҳаррири он будааст.

Соли 1997 бо аҳли хонадонаш ба Хуҷанд бозгашта, аввал дар шуъбаи фарҳанги Ҳукумати вилояти Суғд чун ҷонишини сардор, баъдтар дар Китобхонаи давлатии ба номи Тошхӯҷа Асирӣ чун сармуҳаррир кор кардааст. Ҳоло нафақахӯри сатҳи ҷумҳурӣ мебошад.

Дар тӯли чиҳил соли фаъолияти эҷодӣ чун нависанда ва драманавис зиёда аз 12 асари бадеӣ, як силсила филмҳои бадеӣ ва телевизионӣ, чанд намоишномаи театрӣ эҷод кардааст.

Гулчини ҳикояву қиссаву романҳои ӯ дар авроқи маҷмӯаҳои «Ба ҷойи узр» (1965), «Вместо извинения» (1967), «Нони ҳалол» (1970), «Нишони муҳаббат» (1974), «Об – рӯшноӣ» (1976), «Вода к добру снится» (Маскав, 1981), «Нанг ва номус» (1982), «Вода – свет» (Киев, 1983), «Роҳи Роғун дигар аст» (1984), «Что было, то было» (1985), «Кӯҳ бе варта нест» (1987, 2003) дастраси хонандагон гардида, филмномаҳои «Оташи зери хокистар» («Тоҷикфилм», 1965), «Асрори ниёгон» («Тоҷикфилм», 1970), «Сайди охирин» (1972) ва «Ошёни уқобон» (1974) пешкаши ҳамагон гардидаанд.

Солҳои охир ба эҷоди драма ҳам шуғл варзидааст. Драмаи аввалинаш «Об – рӯшноӣ» соли 1985 дар Театри драмавии русии ба номи В.Маяковский саҳнагузорӣ шудааст. Баъдан драмаҳои «Бандаи нафс» (1986), «Офат» (1987), «Самаки Айёр» (1988), «Фалакро ҳар назар аз роҳи кин аст» (1989), «Саодати васл» (1995), «Садди Сайҳун» (1997)-ро ба қалам овардааст, ки чанде аз онҳо сазовори ҷоизаҳо гаштаанд. «Романи сегона» (2008), романҳои «Ҳастӣ ибрат аст» (2011) ва «Аз нишебӣ то фарозиҳо» (2014) аз чоп баромадаанд.

Баъзе аз асарҳояш ба русӣ, украинӣ, литвонӣ, ӯзбекӣ ва ғ. тарҷума шудаанд.

Силсилаи мақолаҳои публитсистии ӯ дар саҳифаҳои маҷаллаву рӯзномаҳои марказиву вилоятӣ ба табъ расидаанд.

Нависандаи халқии Тоҷикистон (2010).

Барандаи Ҷоизаи комсомоли ленинии Тоҷикистон ва Ҷоизаи ба номи Садриддин Айнӣ.

Бо Ифтихорномаҳои ИҶШС ва Ҷумҳурии Тоҷикистон, ордени «Шараф», унвони фахрии «Арбоби ҳунари Тоҷикистон» мукофотонида шудааст.

Аз соли 1965 узви Иттифоқи нависандагон, аз соли 1970 узви Иттифоқи ходимони театри Тоҷикистон аст.