Аҳаммияти таҳсилоти ибтидоӣ дар ташаккули шахсият ва ҷомеа

Яке аз ҳадафҳои стратегии ҳар як давлати мустақил ва рӯ ба рушд, таҳкими низоми таҳсилоти босифат ва фарогир барои тамоми шаҳрвандон, хусусан кӯдакон мебошад. Дар ин самт, таҳсилоти ибтидоӣ ҳамчун асоси маърифати шахсӣ ва рушди миллӣ аҳамияти аввалиндараҷа дорад.

Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сиёсати иҷтимоии худ таълиму тарбияи насли наврасро дар мадди аввал қарор додааст. Маҳз бо дарки аҳамияти калидии таҳсилоти ибтидоӣ, дар даврони Истиқлол қадамҳои устуворе дар самти рушду мукаммалсозии ин зинаи таҳсилот гузошта шуданд. Қабули барномаҳои муҳими давлатӣ, аз ҷумла “Барномаи давлатии рушди соҳаи маориф барои солҳои 2021–2025”, “Стратегияи миллии рушд то соли 2030” ва такмил додани қонунгузорӣ дар бораи маориф, бозгӯи онанд, ки рушди инсон аз кӯдакӣ ва аз синфи аввал оғоз меёбад.

Дар синну соли ибтидоӣ (аз 6 то 10 солагӣ), тавре ки муҳаққиқони равоншиносӣ ва педагогика исбот кардаанд, қобилияти дарки зеҳнӣ, нутқ, ахлоқ ва маънавиёти кӯдакон бо суръати баланд рушд мекунад. Омӯзиши хондану навиштан, ҳисобу мантиқ, кор бо дигарон ва ифодаи эҳсосу андеша маҳз дар ҳамин марҳила сурат мегирад. Аз ин рӯ, сифат ва муҳити таҳсилоти ибтидоӣ дар ташаккули шахсияти насли ҷавон таъсири мустақим мегузорад.

Имрӯз, ҷомеаи Тоҷикистон дар шароити ҷаҳонишавӣ ва рақобати зеҳнӣ қарор дорад. Барои он ки фарзандони мо дар оянда соҳибмаълумот, ватандӯст, ташаббускор ва бофарҳанг бошанд, бояд онҳо аз ибтидо — дар синфи аввал — муҳити солими омӯзишӣ ва тарбиявӣ дошта бошанд.

Бо вуҷуди пешравиҳо, масъалаҳои ҳалталаб дар самти таҳсилоти ибтидоӣ вуҷуд доранд. Аз ҷумла:

• норасоии омӯзгорони соҳибкасб дар деҳоти дурдаст;
• таъминот бо китобҳои дарсии замонавӣ ва воситаҳои дидактикӣ;

Камбуди инфрасохтор дар баъзе муассисаҳо;

• Зарурати тақвияти робитаи мактаб бо падару модарон.

Барои рафъи ин мушкилот ва таъмини таҳсилоти босифати ибтидоӣ зарур аст, ки:

• омӯзгорони синфҳои ибтидоӣ пайваста курсҳои такмили ихтисос гузаранд;
• барномаҳои таълимӣ бо назардошти синну сол ва зеҳни кӯдакон такмил дода шаванд;
• мактабҳо бо технологияҳои муосир ва муҳити ҷолиби омӯзишӣ таъмин гарданд;
• волидайн ба маърифати педагогӣ ва масъулияти тарбиявии худ бештар ҷалб карда шаванд.

Таҳлилҳо ва таҷрибаи ҷаҳонӣ нишон медиҳанд, ки ҳар як сомонӣ ё долларе, ки ба таҳсилоти ибтидоӣ сарф мешавад, дар оянда даҳчанд фоида меорад — ҳам дар шакли рушди иқтисодӣ ва ҳам дар шакли устувории иҷтимоӣ.

Хулоса: Таҳсилоти ибтидоӣ на танҳо оғози таҳсилоти расмии шахс аст, балки заминагузори ҷаҳонбинӣ, ахлоқ, худшиносӣ ва масъулияти шаҳрвандии ӯ мебошад. Ба ҳамин хотир, имрӯз сармоягузорӣ ба ин зина — сармоягузорӣ ба ояндаи Тоҷикистон аст. Агар мо хоҳем, ки насли босавод, ватандӯст ва донишманд ба воя расад, бояд ҳар як кӯдакро аз остонаи мактаб то қуллаи маърифат бо дастгирии ҳамаҷониба ҳамроҳӣ намоем.

Нусратуллозода Идигул,
сардори шуъбаи депозитарии
Китобхонаи миллӣ.