Бо бачаҳо. Қиссаҳои хуб барои бачаҳои хуб (Аз “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ)

БОЗГАШТИ  ДУ  ПАҲЛАВОН  БА  УРДУГОҲ

Ҳангоме ки Суҳроб ба сўйи урдугоҳаш рафт, фармондеҳон ба канораш омаданд. Ў аз Ҳумон пурсид:

– Он замон ки ин паҳлавони тавоно бар шумо ҳамла кард, чӣ иттифоқе афтод? То кунун чун ў касеро надида будам, маро чун мум дар миёни чанголҳои шермонанди худ асир карда буд ва чун кўҳ дар баробарам муқовимат мекард.

Ҳумон гуфт:

– Эй паҳлавон, ў монанди шери нар бар сипоҳи Турониён ҳамла кард. Муқовимати мо бефоида буд, иддае гурехтанд. Ў ҳатто паҳлавонони қудратманди моро дар лаҳзае бар замин меафканд.

Суҳроб чеҳраашро дар ҳам кашид ва гуфт:

– Ғам ба дили худ роҳ надиҳед. Бо тулуъи хуршед, худ ба танҳоӣ бар онон хоҳам тохт ва ҳатто як нафарро зинда нахоҳам гузошт. Ҳоло ба саропардаҳоятон биравед ва осуда бошед.

Рустам ҳам дар лашкаргоҳи худ бо Гев ҳамкалом шуд. Гев ба ў гуфт:

– Эй Таҳамтан, он турки шуҷоъ, ногаҳон бар мо ҳамла кард ва лашкариёнро ба хоку хун кашид. Касеро тавони муқовимат дар баробараш набуд. Ҳатто паҳлавоне чун Тўс, ҳангоме ки найза ба даст ба набард бо ў рафт, ончунон мағлуб шуд, ки кулоҳхудаш ба гўшае афтод ва худаш ҳам аз чанголи он гурги даранда гурехт.

Рустам ба Гев дилдорӣ дод ва ўро мутмаин кард, ки фардо кори он турки хунхор тамом аст. Он гоҳ ба саропардаи Ковус рафт. Ковус ба Рустам хаста набошед гуфт ва ба гармӣ ўро дар оғўш кашид ва аз набардаш бо паҳлавони Туронӣ пурсид. Рустам нафаси амиқе кашид ва бо ҳайбат гуфт:

– Эй подшоҳ, ман тамоми қудрату фунуне, ки медонистам, дар муқобили он паҳлавони ҷавон ба кор гирифтам. Ў бисёр доно ва неруманд аст. Дар аҷаб ҳастам, ки ин чунин яле дар Турон аз нажоди чӣ касест. Назири ў дар тамоми умрам надида будам. Ба ҳар гуна ки тавонистам, ўро озмудам бо найза, тиру камон, гурз ва…Ҳатто аз асбҳоямон пиёда шудем ва даст дар камари якдигар ба мубориза пардохтем. Аммо ў по ба пойи ман муқовимат кард ва хам ба абру наовард.

Рустам пас аз гуфтугў бо Ковус, барои истироҳат ба саропардаи худ рафт, ки ногаҳон Завора бо нигаронӣ ба диданаш омад. Рустам ба ў итминон дод, ки ҳеҷ иттифоқе наафтодааст ва ў солиму саломат аст. Пас рў ба бародараш карду гуфт:

– Ман фардо ба набард бо он паҳлавони турк меравам. Ин охирин набарди мост ва пирўзи ниҳоии майдон муайян шавад. Ту бояд дирафшро барфарозӣ ва сипоҳро омода нигаҳ дорӣ. Агар ман барандаи майдон будам, бедиранг ба миёни шумо боз хоҳам гашт ва агар мағлуби он ҷавон шудам, шумо аз набард даст бикашед ва ҳамагӣ ба сўйи Зобулстон биравед. Эй бародар! Дар набуди ман падару модарамро дилҷўӣ кун ва нигаҳбони онҳо бош. Ба онҳо бигў, ки ҳар кас рўзе меояд ва рўзе ҳам бояд аз ин ҷаҳонӣ фонӣ рахт барбандад. Бигў, ғами маро нахўранд ва бароям ашк аз дидагонашон ҷорӣ насозанд. Чӣ сарҳои бузурге, ки қабл аз ман мезистанд ва акнун дар зери ин хокҳо пинҳонанд. Ман низ умре дорам ва пас аз итмоми он, бояд аз ин дунё биравам.

Ду бародар то посе аз шаб дар канори якдигар нишастанд ва сухан заданд. Завора ба Рустам қавл дод, то ба васиятҳои ў амал кунад. Рустам ҳам аз ў хост, то ба падараш бигўяд, ки ҳамвора шоҳи Эронро ёрӣ кунад ва эрониёнро танҳо нагузорад. Ором-ором хоб бар чашмҳои ду бародар чира шуд ва онҳо барои истироҳат ба бистари худ рафтанд.

НАБАРДИ  ДУВВУМ

Сапедадам бо сар задани аввалин шуоҳои тиллоии хуршед, ду паҳлавон либоси разм пўшиданд ва барои набард омода шуданд. Суҳроб ба Ҳумон гуфт:

– Дирўз дар ҳангоми набард, замоне ки ба он паҳлавон нигаристам, эҳсоси аҷибе фароям гирифт. Намедонам чаро мепиндорам он паҳлавони шуҷоъ бо он китфу ёлу купол, бояд Рустам бошад.

Ҳумон, ки дастур дошт, ҳувийяти Рустамро пинҳон нигаҳ дорад, бо зиракӣ ва ширинзабонӣ гуфт:

– Эй паҳлавон, ман борҳо Рустамро аз наздик дидаам. Мутмаин бош, ки ў Рустам нест.

Суҳроб бо ноумедӣ гурзу найзаву камонашро гирифт ва ба сўйи корзор рафт. Рустам низ омода шуд ва ба майдон омад. Суҳроб бори дигар бо дидани Рустам қалбаш ба тапиш афтод ва ҳисси аҷибе пайдо кард, сипас ба Рустам гуфт:

– Эй паҳлавон, дишабро чӣ тавр сипарӣ кардӣ? Имрўз бо чӣ умеде ба размгоҳ омадӣ? Оё ҳанўз дар садади нобудии ман ҳастӣ ва фикр мекунӣ, ки метавонӣ маро мағлуб созӣ? Аммо ман пешниҳоди беҳтаре дорам, биё кинаҳоямонро канор бигузорем ва роҳи дўстиро дар пеш бигирем. Меҳри ту дар дили ман реша давондааст. Барои чандумин бор мепурсам, оё ту Рустам нестӣ?

Рустам пўзханде зад ва гуфт:

–  Эй ҷавони хом, бо ин суханони нарм мехоҳӣ маро фиреб диҳӣ. Кори мо набард аст ва ҳеҷ дўстию рафоқате дар миён нест. Ҳоло аз асби худ пиёда шав, ки вақт танг аст. Бояд имрўз барандаи ниҳоии ин майдон муайян шавад.

Рустам ва Суҳроб ҳар ду аз асбҳои худ пиёда шуданд ва панҷа дар панҷаи якдигар ба мубориза пардохтанд. Суҳроб дар як он даст бар камари Рустам афканд ва ўро ба замин кўбид ва ханҷар кашид. Рустам, ки худро  нотавон дид, бо зиракӣ гуфт:

– Эй паҳлавони ҷавон, оину равиши паҳлавонӣ ин аст, ки ҳар кас рақиби худро мағлуб кард, дар бори аввал ханҷар бар ў намекашад. Ин хилофи расму ҷавонмардӣ аст, зеро мегўянд, ин пирўзӣ аз рўйи кина ва интиқом будааст.

Суҳроб, ки дар пайи баҳонае барои накуштани Рустам буд ва дилаш розӣ ба ин кор набуд, қабул кард ва Рустамро озод гузошт. Суҳроб нигоҳи нигаронашро аз чашмҳои Рустам гирифт ва босуръат савор бар асбаш ба сўйи дашт тохт ва машғули шикори гўрхар шуд. Ҳумон, ки нигарони Суҳроб шуда буд, касеро дар пайи ў фиристод ва ҳангоме ки ўро дар дашт ёфт, ба сўяш рафт ва аз корзор пурсид. Суҳроб бо ҳавсалаи тамом моҷароро барояш гуфт. Ҳумон бо тааҷҷубу афсўс рў ба Суҳроб карду гуфт:

– Эй диловар, аз ҷони худ сер гаштаӣ, ки инчунин фурсатеро аз даст дода ва рақибро озод кардӣ? Ту шереро дар чанголи худ доштӣ ва ба роҳатӣ раҳояш кардӣ.

Суҳроб Ҳумонро дилдорӣ дод ва Ҳумон бо нороҳатӣ ба сўйи лашкаргоҳ ба роҳ афтод. Аз сўйи дигар Рустам шодмон аз ин ки аз чанги Суҳроб ҷони солим бадар бурда буд, ба сўйи наҳри обе рафт, то андаке биёсояд. Ў обе нўшид ва сипас ба ниёиш пардохт ва аз Худованд хост, то қудрату тавони рўзҳои ҷавонияшро ба ў бидиҳад, то битавонад аз уҳдаи шикаст додани он паҳлавони турк барояд. Он шаб Рустам ва Суҳроб ҳар ду дар фикри муборизаи рўзи баъд ба бистар рафтанд.

  Аз китоби “Қиссаҳои хуб барои бачаҳои хуб” (Аз “Гулистон” ва “Мулистон”). Муаллиф Маҳдии Озаряздӣ. Душанбе “Ирфон”, 2024.

Силсилаи китобҳои “Қиссаҳои хуб барои бачаҳои хуб” – ро метавонед дар толори хониши адабиёти кӯдакон ва наврасони Китобхонаи миллӣ бихонед.

Таҳияи Зарина Зиёвуддинова, шуъбаи адабиёти кӯдакон ва наврасон.