Муаррифӣ. Қироншоҳ Шарифзода. “Шамъи хотира”

Ин китобро дар як нишаст хондам. Чун дар бораи касонест, ки ба ман ҳам ҳақи устодӣ дорад, ба ҷуз ду нафар ҳамагонро шахсан мешинохтам ва дар бораи иддае аз онҳо, ки надидаам ва дар дарсҳояшон набудаам, пештар ҳам шунидаву хонда будам.  Ман ҳам, ки донишҷӯи солҳои 80-и асри пор будам, аксари ин азизонро дар донишогоҳ медидам.

Ин китоби ёдҳо, хотираҳо аз устодон ва поягузорони мактаби назарияи журналистика дар Тоҷикистон. Онҳое, ки қадам ба қадам роҳбарони давру замони худро мутақоид сохтанд, ки Тоҷикистон ба таъсиси факултаи журналистика ниёз дорад. Ва ин факулта аввал дар шакли як гурӯҳи ихтисосӣ ва баъдан дар шакли шуъба зуҳур кард ва билохира факултаи мустақили рӯзноманигорӣ дарҳои худро ба рӯи шогирдонаш боз намуд.

Устоди Донишгоҳи миллӣ Қироншоҳи Шарифзода, ки худ аз муҳаққони таърихи журналистикаи тоҷик аст, мавзӯъро хуб медонад ва аз хотироташ маълум, ки аз ҳама талошҳои устодони арҷманд, бохабар аст.

Китоб аз зикри марҳум Солеҳ Ашӯрхоҷаевич Раҷабов, ректори Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон ба номи Ленин дар солҳои 1956-1971 оғоз мешавад, ки аз “ташаббускору роҳандозандаи таҳсилоти журналистӣ дар Тоҷикистон” бадааст, вале имрӯз на ҳама аз ҷузъиёти талошҳои ӯ бохабаранд.

Дар китоб аз профессор Мукаррама Набиевна Қосимова ёд шудааст, ки солҳои декани факултаи филология буданаш барои ташкили бахши журналистика талошҳои созандаеро ба роҳ мондааст. Муаллиф аз забони профессор Воҳид Асрорӣ ба он ишора мекунад, ки Мукаррама Қосимова худ фарзанди журналист Набӣ Фахрӣ, яке аз фаъолони матбуоти солҳои 20-ум ва 30-уми тоҷик буд ва шояд ба хотири шод кардани рӯҳи падари бузургвораш мехост зудтар дар кишвар таҳсилоти журналистӣ фарогир ба роҳ монда шавад, то матбуоту радио ва телевизион соҳиби кадрҳои соҳибтахассус гарданд.

Зикри профессор Воҳид Мирашурович Асрорӣ як бахши муҳими ин китоб аст. Профессор Асрорӣ як шаҳсутуни аслии бунёди таҳсилоти журналистӣ дар Тоҷикистон буд ва на танҳо дар таъсиси ихтисосу шуъба даст дошт, балки дар таҳияи барномаҳои омӯзишӣ, ҷалби устодон, фароҳам овардани шароити мусоиди таҳсил бас талошҳои созандаву мондагор карда буд. Ин марди қавипайкар ва ин ҷанговари матин ва муҳифизи марзу буми Ватан то охирин лаҳзаҳои умр барои рушди журналистикаи назариявиву амалӣ талош кард. Муаллиф дар як матлаби басо кутоҳ тавонистааст чеҳраи инсони донишманду хоксору фурӯтанро басо ҷаззоб ба қалам орад. Дар бораи Воҳид Асрорӣ зиёд гуфтаву навиштаанд, вале Қироншоҳи Шарифзода, ки бо устод зиёд ҳамнишин буду аз ҷузъиёти талошҳояш медонист, лаҳзаҳои ногуфтаро рӯи коғаз овардааст.

Ва ин байти Шоири халқии Тоҷикистон Низом Қосим баёнгари шахсияти профессор Асрорист, ки муаллиф дар мақола ҷо дода:

Басо устодҳо чун ҳазратону хоҷагон буданд,
Ба шогирдон валекин ҷӯра буду ёр Асрорӣ.

Ҳоҷибек Зулфиқоровро шахсан намешинохтам ва ё дида будаму ёд надорам. Аммо аз матлаби устод Шарифзода донистам, ки ӯ аввали нафаре аз Тоҷикистон буда, ки факултаи журналистикаи Донишгоҳи Москав ба номи Ломаносовро хатм кардаст. Тоҷикписаре, ки баъди хатми донишгоҳ дар Москав ба кор мондааст. Ва аввалин тоҷикписаре, ки бо дипломи журналистӣ дар донишгоҳи давлатии Тоҷикистон устоди довталабони журналистика будааст.

Ва аммо чеҳраи мондагори Абдусаттор Нуралиев бароям хеле ошност. Моро аз адабиёти хориҷӣ дарс мегуфт ва ҳам замони донишҷӯии мо муовини декани факултаи филология буд. Утоқи кории танги ӯро дар даромадгоҳи бинои собиқи факулта воқеъ дар кӯчаи Айнӣ ҳамоно ёд дорам. Устод инсоне буд хоксору ҳалим ва барои ҳамаи донишҷӯён дастрас. Мо бе ягон истиҳола ва анҷоми расмиёт ба утоқи кории ӯ медаромадем ва ҳамеша мушкиламон ба зудӣ ҳал мешуд. Устодро то вопасин рӯзҳои ҳаёташ дар нақлиёти пойтахт медидам, чеҳраи нуронии ин донишманди пуркору ин муаллими барои шогирдонаш азиз, ҳамоно нурониву диданӣ ва суҳбатҳои кутоҳи сарироҳиаш шуниданӣ буданд.

Ҳамчунин устод Асадулло Саъдуллоев. Устод баъди хатми Донишгоҳ солҳо дар нашрияҳову радио ва телевизион кор кардаву таҷрибаи бойи амалӣ ҳосил карда ва саранҷом ин амалияро бо назария омезиш додаву даҳҳо китобу дастурамалҳои ихтисосӣ навиштаанд. Муаллиф аз ҳаёти устод Саъдуллоев, ки як марди дидадарову ба дидаҳо ҷо буданд, лаҳзаҳои хотирмонеро нақл карда, ки шахсан бароям тозаву хонданӣ буд.

Як бахши дигари китоб дар бораи устоди марҳум Баҳриддин Камолиддинов аст. Устоди азизу меҳрубон моро услубшиносӣ дарс додаанд. Ва баъдан иртиботи мо комил канда шуда буд, гарчи дар матбуот аз вазъи забони матбуоту радио ва телевизион зиёд менавиштанду мо мехондем. Гумонам аз миёни ҳамаи забоншиносони муосир касе ба пояи устод Камолиддинов нарасид, ки забони матбуотро ба ин хубиву дилпазирӣ таҳлил кунад ва аз гуфтану ширкат дар барномаҳо ва навиштани мақолаву китоб дар ин мавзӯъ хаста намешуданд.

Устодро ҳам ҳамеша дар кӯча, дар нақлиёт мулоқот мекардем ва суҳбати яклаҳзаинаи ишон худ як китоби нонавиштаи хотирот аст

Ман дар бораи Пайванди Гулмуродзода борҳо навиштаам. Бо устод Пайванд робитаи хеле назик доштем ва дидорҳои бешумор, суҳбатҳои хоса. Замони донишҷӯии мо чун муаллими ҷавон сарпарасти курси мо дар мавсими пахтачинӣ буданд ва чун ба сол ҳам ба мо наздик буданд, хеле ба зудӣ унс гирифта будем. Аз сӯи дигар чун дӯсти наздики зиндаёд Отамуроди Бекмурод буданд, ба ҳуҷраи иҷораи донишҷӯии мо зуд-зуд қадам ранҷа мекарданд. Он чи дар китоби “Шамъи хотира” хондам, боз ҳам бароям тоза буд. Ҷузъиёти бештаре аз пажӯҳишҳову ковишҳои олимона устод Пайвандро дар мақола хондам, ки пештар камтар медонистам.

Ва ниҳоят Давлат Даврону Дӯстмуроди Бобо. Аввалиро хуб мешинохтам, шарафи ҳамсуҳбатӣ доштам. Замоне, ки дар радио кор мекардам, борҳо очеркҳои хубашонро барои барномаи “Дар суҳбати адиб” ва барномаҳои кишоварзӣ омодаи сабт карда будам. Ҳанӯз ҳам чеҳраи моил ба табассуму ҳолпурсиҳои самимонаашон аз ёдам нарафта.

Дӯстмуроди марҳумро шояд аслан надида будам, ӯро ба аз сӯгвориҳои дӯстонаш баъди реҳлаташ шинохтам. Устод Шарифзода дар бораи ин азизи рафта хеле самимона навишта ва моро бештар аз дигарон дар бораи ҷузъиёти зиндагӣ ва малакаи муаллимии ӯ ошно сохта. Худо биёмурзад!

Китоби устод Қироншоҳи Шарифзода “Шамъи хотира” бидуни шак бо вуҷуди ҳаҷман хурд будан бори чандин достони ногуфта аз ҳаёти бунёдгузорони журнализм дар Тоҷикистонро мекашад. Очерку лавҳаҳои хеле кутоҳ, вале хотирмон чеҳраи ин устодони аз миёни ҷамъи ёрон рафтаро дар ёдҳо мунаввартар мекунад.

Шакли электронии китобро метавонед ин ҷо дарёфт кунед: “ШАМЪИ ХОТИРА”.

Бобоҷон Шафеъ