Рисолаи арзишманд дар бораи Амир Хусрави Деҳлавӣ аз марҳум Муҳаммадвафо Бақоев

Монографияи “Ҳаёт  ва  эҷодиёти Хусрави  Деҳлавӣ” таҳқиқи илмии ҳаёт ва фаъолияти шоири бузурги форсизабони Ҳиндустон Амир Хусрави Деҳлавиро дар бар мегирад. Муаллифи китоб дар бораи замони зиндагии шоир, тарҷумаи ҳол, мероси адабӣ ва роҷеъ ба асарҳои ҷудогонаи ў ва як қатор масъалаҳои дигаре марбут ба эҷодиёти Амир Хусрав маълумоти муфассал медиҳад.

Тавре дар муқаддима омадааст, ховаршиноси маъруфи тоҷик Муҳаммадвафо Бақоев (1931 – 1972) аз аввалин муҳаққиқони тоҷику шўравӣ ба шумор меравад, ки ба нашру таҳқиқи осори шоири бузурги форсизабон Амир Хусрави Деҳлавӣ шурўъ намудаанд. Нахустин таҳқиқоте, ки дар омўзиши ҳаёту осори шоир ба анҷонм расондааст, рисолаи «Амир Хусрави Деҳлавӣ ва достони ў Дувалронӣ ва Хизрхон» мебошад, ки соли 1958 таҳти назари академик Абдулғанӣ Мирзоев интишор ёфтааст.

Баъдтар, бо кўшиши ў мунтахабу намунаҳое аз осори Хусрави Деҳлавӣ  дастраси умум гардидаанд.

Таҳқиқоти Муҳаммадвафо Бақоев доманадор буда, бо саъю кўшиш ў ба иловаи осори Амир Хусрави Деҳлавӣ, матни илмӣ – оммави «Гулчини ҷавомеъ – ул – ҳикоёт» – и Муҳаммадвафои Бухороӣ ва «Боғи Дилкушо» бо муқаддима, шарҳу тавзеҳи муҳаққиқ, бори нахуст дастраси доираи васеи хонандагон гардонида шудаанд.

Саҳми Муҳаммадвафо Бақоев дар ҷамъоварӣ ва тавсифу таҳияи феҳристи нусхаҳои хатии Бадахшон, ки ҳангоми экспедитсияи солҳои 1959 – 1963 дар Вилояти Мухтори Кўхистони Бадахшон дастрас гардиданд, хеле калон мебошад.

Китоби “Ҳаёт  ва  эҷодиёти Хусрави  Деҳлавӣ” нашри дувуми рисолаи «Ҳаёт ва эҷодиёти Хусрави Деҳлавӣ» мебошад, ки калонтарин таҳқиқоти муҳаққиқ буда, баъди вафоти муаллиф, соли 1975 аз ҷониби дўсти вафодори ў – адабиётшиноси шинохтаи тоҷик Зоҳир Ахрорӣ барои нашр омода гардидааст. Чунонки дар пешгуфтори нашри якуми китоб омадааст, ин заҳмати муаллиф дар шакли сиёҳнавис боқӣ монда буд. Зоҳир Аҳрорӣ, ки танзиму таҳрири қисматҳои навишташудаи рисола уҳдадор шуда буд, қарзашро содиқона адо намудааст. Новобаста аз он, ки рисола аз ҷониби муаллиф пурра ба анҷом нарасида буд, кори анҷомдодаи ў роҷеъ ба ҳаёт ва эҷодиёти Амир Хусрави Деҳлавӣ аз беҳтарин навиштаҳо дар ин бобат ба ҳисоб меравад.

Нашри дувуми то андозае тасҳеҳёфтаи рисола ба муносибати 90 – умин солгарди зодрўзи муҳаққиқ чоп шудааст.

Китоби “Ҳаёт  ва  эҷодиёти Хусрави  Деҳлавӣ”-ро метавонед дар Китобхонаи миллӣ бихонед.

Фарҳод САЛИМ,
мутахассиси шуъбаи мукаммалгардонии фонд.