Саййид Нуриддин Неъматуллоҳи Валӣ

   Агар солҳо ба таърифи рифъати шаъни он ягонаи гавҳари дарёи офариниш пардозам, ғайр аз арақи ҳиҷлат, ки аз рухсораи хотирам фурў резад, чӣ ҳосил хоҳад буд? Ҳамон беҳ, ки ба аҷзу қусури хеш муътариф шуда, ин маъниро дар уҳдаи вузўҳ гузошта, ҳавола ба шуҳрати ҷаҳонгири он валии  кавнайну қутби дорайн намоям:

                   Китоби фазли туро оби баҳр кофӣ нест,

                   Ки тар кунӣ сари ангушту сафҳа бишморӣ.

         Мавтани суварии он зоти муқаддас қаряи Моҳон аст, ки воқеъ аст дар ҳаштфарсангии шаҳри Кирмон. Дар бидояти ҳол дар кўҳистони Балх чиҳил арбаъин доштаву дасти иродат ба Шайх Абўабдуллоҳи Ёфиъӣ дода. Нисбату хирқааш ба Шайх Абдулқодири Гелонӣ, қуддиса сиррух, мерасад. Мавлавӣ Ҷомӣ зикри вайро ва зикри Шайх Сафиюддини Ардабилиро ва зикри Шайх Садриддин ибни Шайх Сафиюддин ва зикри Шайх Зоҳиди Гелониро ва зикри Шайх Муҳаммад ибни Шайх Зоҳидро дар «Нафаҳот» накардааст, ба ҷиҳати он ки эшон зоҳирутташайюъанд. Ва Хоқониро дар зумраи авлиё навиштаасту ба ҷиҳати исботи ин муддао савои чаҳор-панҷ байт, ки андак ба мазоқи ин тоифа воқеъ шуда, далеле надорад ва алҳақ, аз ин адои Мавлавӣ бўйи асабият, ки манофии ҳоли аҳли камол аст, истишмом мешавад.

         Он қутби замонро тасонифи олия дар рўзгор ба ёдгор аст ва баъзе аз онҳо бо куллиёти ашъораш ба назари роқими ҳуруф расида. Хавориқи он шамси сипеҳри вилоят то субҳи қиёмат дар ҳаёту мамот ба мисдоқи ҳадиси шарифи «ал-Авлиёву ло ямутун» зоҳиру аён аст ва ин ҳарф бар арбоби биниш равшан хоҳад буд, шарҳи он мўҷиби тўли мақол мегардад.

         Дар санаи ҳаштсаду бисту ҳафт / 1423-24 тоири рўҳаш ба ошёни қудс парвоз намуд. Муддати умри шарифаш ҳафтоду панҷ сол буда. Роқими ҳуруф дар Моҳон ба зиёрати мазори касируланвори эшон истисъод ёфта.

         Ин абёт ўрост:

                               Ҳар нақши хаёле,ки туро ғайр намояд,

                        Таъбир кун онро, ки хаёли ту ба хоб аст.

                                                            ***

                        Ёдаш накунам, з-он ки фаромўш накардам,

                        Нокарда фаромўш, чӣ гуна кунамаш ёд?

                                                              ***

                         Мо ғарқаи обему чунин ташна аҷиб аст,

                        Дар хонаи хешему ғарибем, ғариб аст.

                                                          ***

                        Мастему надорем хабар аз ҳама олам,

                        Ин аст хабар, ҳар ки бипурсад хабари мо.

                                                       ***

                        Аз тарки ду қавн хуш кулоҳе

                        Бардўз, ки ин кулоҳи ишқ аст.

***

                        Мо одати худ баҳонаҷўӣ  накунем,

                        Ҷуз ростравию некхўӣ накунем.

                        Онҳо, ки ба ҷойи мо бадиҳо карданд,

                        Гар даст диҳанд, ба ҷуз накўи накунем.

***

                        Эй он, ки талабгори Худоӣ, ба худо,

                        Аз худ биталаб,к-аз ту ҷудо нест Худо.

                        Аввал ба худ о, чун ба худ оӣ, ба Худо,

                        Иқрор биёрӣ ба худоии Худо.

***

                        Дар маҷлиси мо ба тарки май натвон кард,

                        Бо ақл баёни ишқи вай натвон кард.

                        Чун ўст ҳақиқати вуҷуди ҳама чиз,

                        Идроки вуҷуди ҳеч шай натвон кард.

Аз китоби  Волаи Доғистонӣ “Риёз-уш-шуаро”. Қисми 4. Душанбе, “Паёми ошно”, соли 2019

Таҳияи Уғул Бобораҳимова,

мутахассиси шуъбаи кўдакон ва наврасон.