Суханҳои ҳикматомўзи муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар бораи одобу ахлоқ Бахши охир
Мо бояд кӯшиш намоем, ки сатҳи маърифати ҷомеа, махсусан ҷавононро баланд бардорем, онҳоро бо фарҳанги халқҳо ва кишварҳои гуногуни ҷаҳон ошно созем, дар рӯҳияи ахлоқи ҳамида ва эҳтиром нисбат ба инсон тарбия намоем ва нагузорем, ки дар ҷомеаи мо падидаҳои шовинизми милливу динӣ ва амалҳои зишти ғайриинсонӣ зуҳур кунанд.
**** **** ****
Дар чунин шароит ва дар замоне, ки таблиғи аъмоли зишт ва ба фарҳанги миллии мо бегона аз тариқи воситаҳои иттилооти ҷаҳонӣ ва барномаҳои телевизионии хориҷӣ афзоиш ёфтааст, мо бояд тарбияи ахлоқиро дар навбати аввал гузорем.
**** **** ****
Дар ҷаҳон миллати моро ҳамчун мардуми китобдору китобдӯст, фарҳангпарвару фарҳангсолор ва соҳибмаърифату мутамаддин эътироф кардаанд. Ва рисолати таърихии равшанфикрони мо дар гузашта, имрӯз ва оянда низ бо таълифу таснифи осори илмиву адабӣ, тарғиби ахлоқи ҳамида, ба роҳи рост раҳнамоӣ кардани ҷомеа ва эҳтироми фарҳангу ойини халқу миллатҳои дигари ҷаҳон марбут мебошад.
**** **** ****
Дар низоми омӯзишии кишвари мо бояд, дар баробари инкишофи илмҳои дақиқ ва фарҳанги техникӣ, ба арзишу аҳамияти илмҳои ҷомеашиносӣ низ бояд эътибори зарурӣ дода шавад, зеро ин илмҳо неруи мафкурасоз буда, ба тарбияву парвариши ахлоқ ва маънавиёти инсон ва ҷомеа мусоидат менамоянд.
**** **** ****
Имрӯз ба хотири пешгирӣ кардани косташавии маънавиёт ва тарғиби ахлоқи ҳамида дар байни мардум, бахусус наврасону ҷавонон, Вазорати фарҳанг, Академияи илмҳо ва Иттифоқи нависандагонро зарур аст, ки “Баҳористон”-и Ҷомӣ ва дигар асарҳои панду ахлоқии гузаштагони бузургамонро ҳарчи бештар таҳияву интишор кунанд ва ба хонандагон пешниҳод намоянд.
**** **** ****
Зиёиёни кишварро зарур аст, ки тамоми неруву имконияти худро барои баланд бардоштани сатҳи маърифатнокӣ,одобу ахлоқ,тақвияти фарҳанги сиёсии ҷомеа,таҳкими сулҳу субот, ваҳдати милливу сарҷамъии миллат ва рушди минбаъдаи Тоҷикистони азиз истифода намоянд.
**** **** ****
Ман борҳо таъкид намудаам ва бори дигар хотирнишон месозам, ки дини мубини ислом ва хусусан, мазҳаби таҳаммулгарои ҳанафӣ, ки мо пайравони он ҳастем, дини тарбияву адаб, ахлоқи ҳамида, сулҳу салоҳ ва башардӯстиву инсонпарварӣ мебошад.
**** **** ****
Дар осори пурқиммати гузаштагонамон метавонем ҳазорон панду андарзро пайдо намоем, ки дар онҳо ахлоқи ҳамидаи инсон, эҳтиром гузоштан ба падару модар ва расидан ба қадри заҳмати онҳо таъкид шудааст.
**** **** ****
Танҳо татбиқи пурра ва ҳамаҷонибаи вазифаҳои имрӯз иброзшуда имкон медиҳад, ки мо ба ҳадафҳои асосии хеш дар соҳаи маориф – баланд бардоштани сифати таълим, тарбияи ахлоқӣ, азхудкунии техналогияҳои муосири иттилоотӣ, сатҳи забондонӣ – яъне тарбия кардан ва ба воя расонидани наслҳои замони нав, ноил шавем.
**** **** ****
Яке аз вазифаҳои аввалиндараҷаи адабиёт тарбияи маънавии инсон, тарғиби ахлоқи ҳамида, ситоиши ҳамдиливу ҳамкорӣ, суботу осоиш, ба роҳи рост ва ба муҳити солими маънавӣ ҳидоят намудани инсон мебошад.
**** **** ****
Ба андешаи ман, одобу рафтор ва сатҳи маънавиёти наврасону ҷавонони мо дар даврони истиқлол хеле баланд рафта, эҳсоси худшиносӣ ва нангу номуси миллӣ дар байни онҳо торафт густариш ёфта истодааст, ки ин боиси қаноатмандист.
**** **** ****
Ба ташаккули арзишҳои ахлоқиву маънавии ҷавонон воситаҳои ахбори умум таъсири бузург мерасонанд. Дар ин самт васоити ахбори умум бояд бештар арзишҳои фарҳанги миллӣ ва умумибашариро талқин намоянд, вагарна таблиғи бераҳмию зӯроварӣ ва фисқу фуҷур ба ҳолати рӯҳии ҷавонон таъсири манфӣ расонида, ба коҳиши меъёрҳои ахлоқии ҷомеа боис мегардад.
**** **** ****
Инкишофи маънавӣ ва тарбияи ахлоқии фарзанд, қабл аз ҳама, ба нақши модар вобастагӣ дорад, зеро дар хона маҳз модар эҳсоси меҳрубониву ҳамдардӣ, ҳамдиливу ғамхорӣ, муҳаббат ба наздикон, сабру таҳаммул ва тартибу низоми хонаводаро фароҳам оварда, ба фарзандони худ расму таомули оилавиро меомӯзонад.
**** **** ****
Имрӯз беш аз пеш аён мегардад, ки пешрафти давлат ва тавоноии ҷомеа, пеш аз ҳама, ба ҳифзи арзишҳои олии ахлоқиву маънавӣ вобаста мебошад, ки бе таълиму тарбияи дуруст зуҳур кардан ва натиҷа бахшидани онҳо амри маҳол аст.
**** **** ****
Инсоният дар ин марҳалаи хеле ҳассос ва мураккаби таърихӣ – нисбат ба тамоми давраҳои дигар – ба илму маърифат, ҳифзи арзишҳои волои фарҳангиву ахлоқӣ, ҳамдиливу ҳамкорӣ ва меҳру рафоқат ниёзи бештар дорад.
**** **** ****
Албатта, дӯст доштани Ватан, миллат, мероси фарҳангӣ ва гузаштаи таърихӣ ба ҳар фарди равшанфикру бедордил ва хоса зиёиён воҷиб аст. Аммо ин дӯстдорӣ ба ҳеҷ кас ҳуқуқ намедиҳад, ки, чи дар бащсщои илмь ва чи дар ҷараёни пуштибонии асолату фарҳанги миллат, одоби муомилаву муошират, маданияти хоси миллии тоҷикон ва ҳусни музокираву тафоҳумро поймол намояд. Ин асолатро набояд фаромӯш кард.
**** **** ****
Бузургони гузаштаи халқамон, ки аз худ барои наслҳои оянда одобномаву насиҳатномаҳои зиёд ба мерос гузоштаанд, фармудаанд, ки падару модар, муаллим ва ҷомеа барои тарбияи насли наврас ва фарзандон дар назди Худованд ҷавобгаранд.
**** **** ****
Бо дарназардошти хусусиятҳои хоси фарҳанги оиладории шарқӣ, аз ҷумла суннату ойинҳои неки тоҷикон, ҳар як модари тоҷик вазифадор аст, ки дар хусуси ба ҳаёти мустақилона омода намудани фарзандон, хусусан духтарон, дар шуури онҳо тарбия кардани фарҳанги оиладорӣ, одобу ахлоқи ҳамида ва сабру таҳаммул кӯшиши доимӣ дошта бошад.
**** **** ****
Ҳадафи асосӣ аз ислоҳоти соҳаи маориф таълиму тарбияи насли дорои динишу маърифати баланд, одоби ҳамида, ҷаҳонбинии васеъ ва аз ҷиҳати ҷисмонӣ солим мебошад.
**** **** ****
Аз китоби “Суханҳои ҳикматомӯзи Президенти Тоҷикистон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон”.
Таҳияи Зебонисо Давлатова, мутахассиси пешбари Медиатекаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Ин китоб бо талоши Зафар Шералӣ Сайидзода соли 2017 нашр шудааст ва шумо, хонандагони азиз, онро метавонед дар Китобхонаи миллӣ мутолиа намоед.