“Танзим асоси пешрафти ҷомеа” – ҳамоиш дар Китобхонаи миллӣ
16-уми декабри соли равон дар ҳошияи тасвиб ва тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” дар Китобхонаи миллӣ таҳти унвони “Танзим асоси пешрафти ҷомеа” мизи гирд баргузор гардид.
Дар нишаст намояндагон аз Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндаи шуъбаи корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросими мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе, ҳамчунин устодон аз донишгоҳи омӯзгории Тоҷикистон ширкат ва суханронӣ намуданд.
Ҷалолуддин Нурзода, муовини директори Китобхонаи миллӣ ҳамоишро оғоз намуда, таъкид дошт, ки тасвиби Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ки мақсади асосии он ҷилавгирӣ аз хароҷоти зиёдатӣ, зоҳирпарастӣ ва исрофкорӣ ҳангоми баргузор намудани ҷашну маросим, коҳиши сатҳи камбизоатӣ дар ҷомеа, беҳтар намудани шароити зиндагии аҳолӣ, пешгирии воридшавии унсурҳои бегона ва ғайримиллӣ ба анъана ва ҷашну маросим дар Тоҷикистон, аз байн бурдани хурофот ва амсоли инҳо ба ҳисоб меравад.
Сипас, намояндаи Кумитаи дин танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Муслиҳиддин Хоҷамирзода баромад намуда, иброз дошт, ки туйи домодию арӯсӣ, маросими азодорӣ, чил ва ёдбудро дар чаҳорчубаи қонун баргузор намуда, вазъи иҷтисодии худ ва ҷомеаро беҳтар намоем.
Мувофиқи қонунгузории кишвар тӯйи домодию арӯсӣ дар давоми на бештар аз ду рӯз ба таври ихтиёрӣ бо оростани зиёфат барои то 150 нафар ва додани оши тӯй барои то 200 нафар аз ҳисоби ҳар ду ҷониб гузаронида шавад.Аммо мувофиқ банди дигари қонуни мазкур ташкили маъракаҳои фотиҳаи тӯй, маслиҳатошӣ, идонабарӣ, сандуқбарон, сарупобинон, чойгаштак, раисталбон, қудоталбон, ноншиканон, хонакашон, модарталбон, падарталбон, рӯйбинон, чодарканон, муборакбодӣ, шаҳтозон (роҳбандон), тақдими сарупо барои меҳмонони тарафайн ва хешу табори домоду арӯс, ба истиснои тақдими тӯҳфаҳо барои домоду арӯс ва падару модари онҳоро манъ кардааст.
Дар идома таъкид намуданд, ки маросими “се”, “чил” ва “сол” бе забҳи чорво ва додани таом гузаронида мешаванд. Дар маросими дафну азодорӣ ташкили “оши сари тахта”, “душанбегӣ”, “ҷумъагӣ”, “ҳафт”, “бист”, “шашмоҳагӣ“, ҳамчунин додани пули нақд ва дигар ашё, ба истиснои ҳаққи хидмати қабркан ва мурдашӯй, манъ аст.
Дар идома Аҳтамзода Абдуалим Аҳтам – мудири шуъбаи корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросими мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе суханронӣ кард. Ӯ иброз дошт, ки то қабули қонун вазъи гузаронидани маросими мардуми бисёр ташвишовар буд. Бо сабаби густариш ёфтани зоҳирпарастӣ ва паст гардидани сатҳи маърифати динии шаҳрвандон бисёр ҷашну маъракаҳои миллӣ ва маросимҳои динӣ, ки бояд дар доираи хонавода ва наздикон сурат мегирифтанд, ба маъракаҳои пурдабдаба ва серхароҷот табдил ёфта, ба манфиатҳои иқтисодии мардум зарари ҷиддӣ ворид менамуд.
Таҳлилҳои илмӣ, воқеӣ ва оморӣ собит намуданд, ки аксари мардуми Тоҷикистон бо вуҷуди танқисии иқтисодӣ ба нангу номус, тақлидкорӣ, худнамоӣ ва дигар эҳсосот фурӯ рафта, ба манфиатҳои шахсию оилавӣ ва буҷети хонаводагии худ зарар мерасониданд. Яъне мафкураи ҷомеа бемор ва мубталои эҳсосотӣ гардида буд. Дар ҳамин замина мебояд таъкид кард, ки дину оин анъанаву маросим, ҳатто фарҳанг ҳам бемор мешавад. Фарҳанги миллати мо дар хусуси баргузории маъракаву маросим бемор шуда буд. Омили асосиро минталитети миллӣ барои дигарон ташкил медод. Арзишҳои исломӣ ва талаботи мазҳабӣ бо меъёрҳои қонуни танзим дар кишвар мухолифат надорад. Чуноне медонем, дар шароити давлатдории дунявӣ меъёр ва талаботи дину мазҳаб асоси қонунгузорӣ нестанд ва қонуни танзим низ бо дарназардошти манфиатҳои миллӣ, давлатӣ ва шаҳрвандӣ таҳия гардидааст. Аммо чун аҳолӣ бахше аз маъракаҳои танзимшавандаро чун расму оини динӣ мефаҳмад, шарҳи дурусти мутобиқати ҳадафу меъёрҳои қонун бо талаботи дин яке аз масъалаҳои ҳассос маҳсуб меёбад.
Ба таври мисол мақсади асосии қонуни мазкур сарфаҷуйи ва худдорӣ аз исроф аст. Дар айни замон яке аз таъкидҳои усулии ислом низ сарфаҷуйӣ ва дурӣ аз исрофкорӣ мебошад, ки дар Қуръон низ ба таври муфассал баён шудааст.
Замоне қонун риоя мешавад, ки маърифати ҷомеа боло бардошта шавад ва риояи қонун ба одати ҳаррӯза табдил ёбад. Бешубҳа риояи қонунҳо аз ҷумла қонуни танзим ба хонадони ҳар яки мо саодат меоварад.
Вобаста ба ин мавзуъ Давлатшо Маҳмудов – омӯзгори Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С.Айнӣ суханронӣ кард. “Исрофу зиёдаравӣ ҷузъи расму оини мардум гардида барои зиндагии шоистаи қишрҳои гуногуни ҷомеа таъсири манфии худро расонидааст. Зиёдаравӣ ва исрофкорӣ дар маъракаҳои хурсандӣ ва ҳатто азодории мардум то ҳаде ривоҷ ёфт, ки боиси ташвиши аҳли ҷомеа махсусан давлату ҳукумат гардид. Бо дарназардошти зарарҳои модию маънавии ин падида ҳукумати кишвар зери роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иқдом пеш гирифта, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” – ро ба тасвиб расониданд. Бо дигаргун гардидани вазъи иқтисодии ҷомеа ва пешрафти ҳама соҳаҳҳои ҳаёти мардум зарурат пеш омад, ки ба як қатор қонунҳои миллӣ тағйиру иловаҳо ворид карда шавад”- иброз дошт Давлатшо Маҳмудов.
Дар ҷамъбасти ҳамоиш миёни иштирокдорон табодули афкор сурат гирифта, меҳмонон ба суолҳои ширкаткунандагон посухҳои амиқ пешниҳод намуданд.
Наргис Назарзода