Бо бачаҳо. Юсуфҷон Аҳмадзода: “Нони бамаза”
Ин китоб соли 2023 чоп шудааст ва ҳоло ба Китобхонаи миллӣ ҳам расидааст. Юсуфҷон Аҳмадзода шоир ва нависандаи маъруфи кўдакон аст ва ҳамчунин барои калонсолон низ асрҳо менависад. Назму насри ў Хеле сода ва равону шоиронаанд. Аксари шеъру ҳикояҳояш, хосса барои кўдакону наврасон, кўтоҳ ва муҷазу образноканд.
Профессор Абдушукури Абдусаттор дар сарсухани ин китоб овардааст, ки дар шеърҳои Ю. Аҳмадзода дар баробари содагиву равонӣ ва кўтоҳиву муҷазии ҳаҷм, назму моҳият ва мундариҷаи маърифат ва таълимии шеър низ мақоми муҳим дорад. Ба таъбири дигар ағлаби шеърҳои шоир дар баробари содагиву муҷазӣ бо хонандаи худ бораи ашё ва мавҷудоти олами атроф, набототу ҷамодот, ҳайвонот ва ҳодисаҳои табиат ва ғайра маълумоти тоза медиҳанд, дар вусъати ҷаҳоншиносии ў мусоидат менамоянд.
Масалан, дар шеъри «Каду», ки яке аз беҳтарин шеърҳои бачагонаи шоир маҳсуб мегардад, хонандаи хурдсол натанҳо дар бораи шакл ва тарзи зироати каду тасаввур пайдо менамояд, балки дар натиҷаи муқоисаи шакли каду бо фанус ва «ба фонуси боғ» табдил ёфтани каду ҷанбаи ҳунарӣ ё образофарии шеъри ҷолибу фаромўшношуданӣ ошно мегардад. Тухми каду шинондем,
Қад- қади ҷў шинондем,
Ба ҷўйи мо об омад,
Обаки Варзоб омад.
Кадуи мо калон шуд,
Фонуси боғамон шуд.
Дар робита бо ҷанбаи забоншинохтӣ ва образофаринӣ дар шеърҳои бачагонаи Юсуфҷон Аҳмадзода гуфтан бамаврид аст, ки онҳо барои хонандагони хурдсол ҷолиб, фаҳмо ва зебову дилписанд мебошанд, зеро мувофиқи завқу андеша ва тафаккуру ҷаҳонбинии хурдсолон ба вуҷуд омадаанд. Аз ҷумла дар шеъри « Гули сияҳгўш», ки дар натиҷаи ташбеҳи ситораҳои дурахшони осмон бо гули сияҳгўш, ки ба тасаввури хурдсолон наздику ошност, ба вуҷуд омадааст:
Пардаи шаб фуромад,
Ситора ҳам баромад.
Вақти саҳар фурў рехт,
Қад – қади роҳу ҷў рехт.
Гули сияҳгўш шуд,
Зеби баногўш шуд.
Ин шеър аз ҳамин китоб:
ТАШАККУР
Як Мири Мушон будааст,
Дар мулки Рўшон будааст.
Бечора, беҳуш будааст,
Хотирфаромўш будааст,
Рўзе ба дўкони Фарид
Рафтаст ў баҳри харид.
Як каф сабўс овардааст,
Тоҷи хурўс овардааст.
Гуфтаст пас, худ бар худаш:
Ай ҳуши буду нобудаш ?!
Бар ў чӣ лозим буд сабўс,
Як пораи тоҷи хурўс? !
Беҳтар, ки ў нон мехарид,
Ё роҳати ҷон мехарид ?!
Охир фурўшанда Фарид
Аз баҳри чӣ дод ин харид?!
Бозам фиребаш додааст,
Дар қасди ў афтодааст?!
Он Мири Мушон бо ғазаб
Хўрда ҳазор афсўс, аҷаб,
Аз нав ба дўкони Фарид
Рафтаст аз баҳри харид.
Аз Чорсў нагзашта боз,
Дар назди «Дармонгоҳи Қоз»
Биншаста гуфтаст ў ба худ:
«Ай, ҳуши лобудам, чӣ шуд?!
Ин ҷо на бозори харид,
Ин ҷо на дўкони Фарид?!
Ин кўча ҳам он кўча не?!
Ин ҷўча ҳам он ҷўча не ?!
Ин ҷо макони гурбаҳо,
Мурдам! Куҷо ёбам роҳо?!».
Дар ин замон аз пушти санг,
Як гурба ҳамранги паланг
Дандону нохун карда тез,
Бар сўйи ў кардаст хез!
Он Мири Мушонро зи ҷой
Бигрифта сахт аз дасту пой,
Гуфтаст пас: «Ай муши ман,
Бекаллаю беҳуши ман!?
Боре туро донӣ, агар,
Хўрдан намехоҳам дигар?!
Ҷонам, туро сар медиҳам,
Як кисса пур зар медиҳам.
Лекин, ба ин шарти савоб
Бояд чӣ гўйи дар ҷавоб?!».
Он Мири Мушон ончунон
Аз тарс, аз васвоси ҷон
Хомўш… бе як лому мим
Моҳӣ барин мондаст ҷим …
Бояд чӣ гўяд, бачаҳо?!
Ёрӣ кунед, охир шумо?!
Ҳар кас бувад доною шод,
Гўям: «Ташаккур, барзиёд!».
Хонандагони азиз ин ва даҳҳо шеърҳои дигари Юсуфҷон Аҳмадзодаро дар китоби ӯ “Нони бамаза” метавонанд дар толори хониши шуъбаи адабиёт барои кӯдакон ва анврасон мутолиа кунанд.
Таҳияи Шоира СОДИҚОВА,
мутахассиси шуъбаи адабиёти
кӯдакон ва наврасон.