Аз “Риёз-уш-шуаро”. Ҳумоюнподшоҳ

Ибни Бобурподшоҳ ибни Умар Шайх Мирзо ибни Абӯсаъид Мирзо ибни Султон Муҳаммад ибни Мироншоҳ  ибни Амир Темури соҳибқирони мағфур аст. “Шуд кавкаби Ҳумоюн аз бурҷи саъд толиъ/939//1532-33” таърихи таваллуди он  шаҳрёр аст. “Доим ҳумои давлат ояд ба сояи шоҳ/951//1544-45” таърихи рафтани  он Ҷамҷоҳ аст ба назди шоҳ Таҳмосби мағфури мозии Сафавӣ.

Ва таърихи муроҷиати вай ба Кобул, ба имдоди подшоҳи мағфуру фатҳ кардани Кобул, ин мисроъ аст, ки гуфто: “навиди фатҳи  Ҳумоюн расид боз /954//1547-48”. Мулло Қосими Коҳӣ дар фавти ӯ гуфта: “Ҳамоюнподшоҳ аз бом  афтод/963//1555-56”

Шарҳи ҳолоту қазоёе, ки бар вай рӯй дода, дар кутуби таворих мастуру  мазкур аст,  ин ҷо гунҷоиши таҳрир надошт. Дар вақти  асри ҷумъа,  ҳафтуми рабеулаввали санаи нуҳсаду шасту се / 1555 – 56 аз боми қасре, ки дар андаруни қалъаи Шершоҳ, ки дар Деҳлии куҳна воқеъ аст, ба сарои  ҷовидонӣ шитофт. “Ҳумоюн куҷо  рафту иқболи ӯ  /963//155-56” низ таърихи он воқеа аст.
Ва ин абёт мансуб ба ӯст:

Ин на сарв аст, ки дар боғ қад афрохтааст,
Шамъи сабзест, ки парвонаи ӯ фохта аст.

Ё Раб, ба камоли лутф хосам гардон,
Ориф ба ҳақоиқи хавосам гардон.
Аз ақли ҷафокор  дилафкор шудам,
Девонаи худ хоу халосам гардон.

Эзад, ки фалак  ба қабзаи қудрати ӯст,
Додаст туро ду чиз, к-он ҳар ду накӯст:
Ҳам сирати он, ки дӯст дорӣ касро,
Ҳам сирати он, ки кас туро дорад дӯст.

Ин ду рубоӣ дар ҷавобӣ Байрамхон гуфта:

Эй он, ки аниси хотири маҳзунӣ,
Чун табъи латифи хештан мавзунӣ,
Чун медонӣ, ки бе ту чун мегузарад,
Чун мепурсӣ, ки дар фироқам чунӣ?

Эй ёри латифтабъу покизагуҳар
В-эй умдаи аҳли фазлу арбоби ҳунар,
Бигшо назари умед,  к-аз нури ҳузур
Меорамат аз тирагии ҳаҷр бадар.

Аз китоби  Волаи Доғистонӣ “Риёз-уш-шуаро”. Қисми 4. Душанбе, “Паёми ошно”, соли 2019

Таҳияи Малика АБДУЛЛОЕВА.