Соли маърифати ҳуқуқӣ: Китобхонаи миллӣ Портали иттилоотӣ-ҳукуқиро дар хидмати хонандагон қарор дод
Муассисаи давлатии “Китобхонаи миллӣ”-и Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рўзҳои аввали ифтитоҳ самти хидматрасонии виртуалӣ, махсусан таъмини манбаъҳои электронӣ ба истифодабарандагони худ таваҷҷуҳи махсус зоҳир менамояд. Аз ҷумла, бо роҳандозии Китобхонаи миллии электронии Тоҷикистон ва ба ин василаи пуррагардонии адабиёти электронии он бо зиёда аз 350 ҳазор адад мавқеъ гирифта, барои такмил ва мукаммалгардонии ин самти хидматрасонии худ Китобхонаи пайваста чораҳои дахлдор меандешад.
Аз ин нуктаи назар, имрўзҳо бо ташаббуси кормандони шуъбаи автоматикунонӣ, раванди китобдорӣ-иттилоотии Китобхонаи миллӣ бахшида ба соли “Маърифати ҳуқуқӣ” ва бо мақсади таъмин намудани захираҳои зарурии соҳаҳои гуногуни ҳуқуқ портали махсуси иттилоотрасонӣ дар шабакаи байналмилалии интернет роҳандозӣ шудааст. Боиси зикр аст, ки манобеъи густурдаи ин портал тақрибан китобҳо ва нашрияҳои пурраи ҳуқуқии мунташиргардида дар Тоҷикистон буда, бар иловаи он манобеъи густурдаи осори ҳуқуқии кишварҳои хориҷӣ, аз қабили аксари кишварҳои Осиё, кишварҳои аврупоӣ ва амрикоӣ низ шомили манобеъи Портали ҳуқуқии Китобхонаи миллӣ мебошад.
Албатта, бояд хотиррасон намоем, ки таъсис ва таҳрезии Портали ҳуқуқии Китобхонаи миллӣ соле қабл оғоз гардида, ибтидои манобеи пурракунии он аз маводи дар худи Муассиса қарордошта иборат буд ва баъдан омода намудани китобҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки аз шабакаи байналмилалии интернет ва дигар ниҳодҳои марбут дастрас буданд, оғоз шудааст. Азбаски ҳадафи аввалин ин гирдоварӣ кардани тамоми санадҳои меъёрии ҳуқуқии Тоҷикистон ба забони тоҷикӣ ва русӣ буд, нахуст феҳристи мукаммали ин китобҳо вуҷуд надошт, то ин осор аз феҳристи китобҳои чопӣ мушаххас шавад. Биноан, ҳайати техникӣ ва мукаммалгардони Портали мазкур иҷборан аз чанд китобхонаи дигар истифода намуда, манобеи дастрасбуда дар қиёс қарор дода шуд. Дар даврае, ки маълумоти Китобхонаи миллӣ ҳанӯз ба таври электронӣ дастрас набуд, шакли ислоҳшудаи захираҳое, ки бояд барои анҷом додани ин Портал омода карда шаванд, пешниҳод карда шуданд.
Бар асоси корҳои анҷомдода, бо таваҷҷуҳ ба хусусияти Портали иттилоотӣ-ҳуқуқии Китобхонаи миллӣ метавон гуфт, ки бештари манобеъи чопии ҳуқуқии тоҷикии Тоҷикистон ба шакли электронӣ дар Портали мазкур мавҷуд аст. Бо вуҷуди ин, пурра намудани захираҳо ва муқаррар кардани меъёри иттилоотрасонӣ яке аз рисолатҳои мо буда, умедворем, ки дар фурсатҳои наздиктарин фаъолияти ин бахши таъсисдодаи мо ба таври васеъ ва фаъол роҳандозӣ карда мешавад.
Бояд гуфт, ки Портали иттилоотӣ-ҳуқуқӣ дар марҳилаи аввал дорои фонди маводи электронии бо забонҳои тоҷикӣ ва русӣ интишорёфта буда, санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳавӣ ва дигар қонунгузориҳову барномаҳои давлатиро дар худ ҷой додааст. Илова бар ин, Портали иттилоотӣ-ҳуқуқӣ дар такмили махзани электронии маълумотҳои иттилоотӣ-ҳуқуқии мамлакат саҳм гирифта, дастрасии истифодабарандагонро ба ин манобеъ таъмин менамояд.
Портал бо ҳадафи дар руҳияи эҳтироми қонун, риояи ҷиддии он, тарбия намудани шаҳрвандон ва сари вақт таъмин намудани онҳо бо иттилооти зарурии ҳуқуқӣ равона гардидааст.
Самтҳои асосии фаъолияти Портал ҳуқуқи-иттилоотии Китобхонаи миллӣ аз баланд бардоштани савияи дониши ҳуқуқии шаҳрвандон, омӯзиш ва таҳлили рушди соҳаи ҳуқуқ, омӯзиш ва таҳқиқи эҳтиёҷот ба донишҳои ҳуқуқии истифодабарандагон, фароҳамоварии асноди меъёрию ҳуқуқӣ, таҳия ва интишори мунтазами варақаҳои иттилоотӣ оид ба тартиби донишҳои ҳуқуқӣ мебошанд.
Дар ин асно, ҳамзамон, портал дорои равзанаҳои асосии «Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон», «Феҳристи санадҳои ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва «Консепсия ва барномаҳои давлатӣ» буда, ҳар як кадоми он дар навбати худ дорои махзани пурарзиш ва ғанӣ мебошад.
Албатта, бори дигар таъкид менамоем, ки махзани электронии портали мазкур айни ҳол пурра набуда, боварии комил дорем, ки он то анҷоми соли 2024 ба таври мукаммал такмил меёбад. Илова бар ин, бояд қайд намоем, ки ҳангоми таҳрезии Портали ишорашуда тамоми меъёрҳои соҳаи китобдорӣ ба назар гирифта шуда, истифодабарӣ аз он тибқи стандартҳои байналмилӣ ба роҳ монда шуд. Яъне, дар дохили ин барнома равзанаи «Ҷустуҷў» низ роҳандозӣ шуда, дар иртибот ба ин тамоми манобеи электронии Портал ба таври алифбоӣ, мурратабӣ ва солшуморӣ ҳам дастрас мегардад.
Хоҳишмандон метавонанд Портоли иттилоотӣ-ҳуқуқии Китобхонаи миллиро дар шабакаи дохилии Муасссиса 172.16.12.5 истифода намоянд.
Ёқуб БОБОХОНОВ, сардори
шуъбаи автоматикунонӣ,
раванди китобдорӣ-иттилоотии
Китобхонаи миллӣ